Η λαϊκή ξυλογλυπτική περιλαμβάνει έργα που συνδέονται με τις ανάγκες του σπιτιού (ξυλόγλυπτες επενδύσεις, έπιπλα, σκεύη), της εκκλησίας (τέμπλα, άμβωνες, προσκυνητάρια, μανουάλια, αναλόγια, δεσποτικοί θρόνοι) ή της επαγγελματικής ζωής (ακρόπρωρα πλοίων, γκλίτσες). Ανώνυμοι και επώνυμοι λαϊκοί τεχνίτες παρέδωσαν θαυμάσια έργα ξυλογλυπτικής όπου αντανακλώνται οι καλλιτεχνικές τους δυνατότητες, η αισθητική τους, η ευαισθησία τους, ο αυθορμητισμός τους. Τα ελληνικά ξυλόγλυπτα εντυπωσιάζουν με τον πλούτο της σύνθεσης, την πλαστικότητά τους, τη λεπτότητα της επεξεργασίας τους, την πρωτοτυπία τους.
Στη συλλογή του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού υπάρχουν χαρακτηριστικά έργα ξυλογλυπτικής τέχνης. Κατασκευασμένα από μια μεγάλη ποικιλία ξύλου (καρυδιά, οξιά, λεύκα, σημύδα, κυπαρίσσι, μουριά, πυξάρι, κέδρος, αγριελιά) και διακοσμημένα με χαρακτή, ανάγλυφη ή ζωγραφιστή διακόσμηση ή ένθετα στοιχεία όπως σεντέφι, φίλτισι ή ασήμι, αποτελούν δείγματα σημαντικών κέντρων ξυλογλυπτικής που υπήρχαν στη Βορειοδυτική Ελλάδα, το Πήλιο, τη Σκύρο, την Κρήτη κ.ά.
